"Τα σταφύλια της οργής" - το αδιαμφισβήτητο αριστούργημα του Τζον Στάινμπεκ

Η ταινία είναι βασισμένη στο βραβευμένο με Pulitzer 1939 βιβλίο του Αμερικάνου συγγραφέα John Steinbeck με τίτλο "Τα σταφύλια της οργής", το οποίο ένα χρόνο μετά (1940) ο σκηνοθέτης John Ford μετέφερε στη μεγάλη οθόνη κερδίζοντας το βραβείο Oscar καλύτερης σκηνοθεσίας.

Στα Σταφύλια της οργής ο Στάινμπεκ αφηγείται την ιστορία μιας οικογένειας φτωχών αγροτών από την Οκλαχόμα, της οικογένειας Τζόουντ, που μετά το κραχ του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης το 1929 και την περίοδο της μεγάλης οικονομικής ύφεσης που ακολούθησε χάνουν τη φάρμα τους και αναγκάζονται να φορτώσουν τα υπάρχοντά τους σε ένα φορτηγό και να πάνε στην Καλιφόρνια για να δουλέψουν ως εργάτες πλέον στα χωράφια των πλούσιων γαιοκτημόνων της περιοχής. Φθάνοντας εκεί συναντούν πλήθη και άλλων απελπισμένων αγροτών που έχουν κάνει το ίδιο ταξίδι με την ελπίδα να ξαναφτιάξουν κι αυτοί τη ζωή τους: να δημιουργήσουν οικογένεια, να βρουν μια σταθερή δουλειά, να μη χάσουν την αξιοπρέπειά τους. Ζουν σε έναν καταυλισμό όπου οι ανάγκες είναι τεράστιες και τα αφεντικά τους εκμεταλλεύονται. Εκείνοι τότε οργανώνονται σε συνδικάτο και αναπόφευκτα συγκρούονται με την ιδιοκτησία. Η σύγκρουση είναι εξαιρετικά βίαιη. Ο Τομ Τζόουντ, ο οποίος εδώ παίζει τον ρόλο του αφηγητή, που είχε καταδικαστεί παλαιότερα για δολοφονία αλλά ύστερα από ένα διάστημα στη φυλακή πήρε αναστολή για το υπόλοιπο της ποινής του, αναγκάζεται να ξανασκοτώσει και να ζήσει πλέον ως φυγάς. Αποχαιρετά τους γονείς του, αλλά τη στιγμή που φεύγει λέει πως ό,τι και να συμβεί από εδώ και στο εξής θα αφιερώσει τη ζωή του στον αγώνα υπέρ των φτωχών.

Στο μυθιστόρημα υπάρχει μια σκηνή που μένει αλησμόνητη σε όσους το απολαύσουν... Εκείνη στην οποία η Ρόουζ, κόρη του ζεύγους Τζόουντ, θηλάζει έναν πεινασμένο άντρα, σκηνή που συνοψίζει συμβολικά το μήνυμα του Στάινμπεκ: Όσο υπάρχει ανθρωπιά, υπάρχει ακόμη ελπίδα σε αυτόν τον κόσμο.

"Δεν έχουμε τη δική μας ψυχή. Έχουμε ένα μέρος από μια μεγάλη ψυχή. Μια μεγάλη ψυχή που ανήκει σε όλους...

Θα βρίσκομαι παντού μέσα στο σκοτάδι. Θα βρίσκομαι εκεί όπου δίνουν μάχη για να φάνε οι πεινασμένοι. Θα βρίσκομαι εκεί όπου ο μπάτσος δέρνει τον ανήμπορο. Θα βρίσκομαι εκεί όπου οι άνθρωποι φωνάζουν επειδή είναι έξαλλοι και δεν αντέχουν άλλο.

Αλλά θα βρίσκομαι και εκεί όπου τα παιδιά γελούν επειδή πεινούν μα ξέρουν ότι το δείπνο τα περιμένει. Και θα βρίσκομαι εκεί όταν οι άνθρωποι θα τρώνε τους δικούς τους καρπούς και θα ζουν στα σπίτια που οι ίδιοι έφτιαξαν.

Θα βρίσκομαι εκεί..."

Η ταινία συνολικά ήταν υποψήφια για 7 Oscar, ωστόσο κέρδισε μόνο 2: Tο βραβείο Oscar καλύτερης σκηνοθεσίας (John Ford) και το βραβείο Oscar καλύτερης γυναίκας ηθοποιού με την Jane Darwell στο ρόλο της Ma Joad. Όμως την συνοδεύουν και άλλα πολλά βραβεία και διακρίσεις.