ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ: ΤΟ ΚΑΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ.

Κείμενο: Ιωάννης Λ. Γούλατης 

Νέοι ταξιδιώτες στις κλασσικές διαδρομές γύρω από τον Παρνασσό - τον μαγευτικό τόπο όπου ο θεός του φωτός και της μουσικής Απόλλωνας καλεί τις μούσες...

Για τον επισκέπτη της πολύβουης Αθήνας, μια ολοήμερη εκδρομή στην ευρύτερη περιοχή της κλασσικής Ελλάδας, θα είναι ένα ευχάριστο διάλειμμα, μια εναλλαγή εικόνων και τουριστικών εμπειριών. Μια τέτοια διαδρομή, θα μπορεί, ανάμεσα σε πολλά άλλα, να συνδυάζει την περιήγηση στα ερειπωμένα μεγαλεία της αρχαίας κλασσικής Ελλάδας με τις παραδόσεις της σύγχρονης Ρούμελης, την ηρεμία της φύσης και το ευχάριστο μα και τόσο απαραίτητο για την εποχή που διοργανώνονται οι Ο.Α.  θαλασσινό μπάνιο.

Ετσι λοιπόν, στον επισκέπτη των Αθηνών, προτείνεται μια εναλλακτική εκδρομή, στα βήματα των ρομαντικών ευρωπαίων περιηγητών των ΙΗ΄ και ΙΘ΄ αιώνων στον τόπο που όπως μας αφηγείται  ο Παυσανίας «… οι κορυφές βρίσκονται πάνω από τα σύννεφα και σε αυτές οι Θυϊάδες οργιάζουν προς τιμή του Διονύσου και του Απόλλωνα…», στο βουνό των θρύλων και των μύθων των παιδικών μας χρόνων, στον Παρνασσό (Mt. Parnassus).

H επιλογή αυτή, μας οδηγεί στην περιοχή, που με επίκεντρο την αρχοντική κωμόπολη της Αμφίκλειας, 165 km βόρεια του Ολυμπιακού χωριού, συνυπάρχουν απομεινάρια (ruins) αρχαίων ναών και αχνάρια αρχαίων διαδρομών των προσκυνητών του ιερού του Απόλλωνα στους Δελφούς, μεσαιωνικά κτίσματα, βυζαντινές βίγλες και φράγκικα πυργόσπιτα. Ακολουθούμε τα ίδια βήματα του Παυσανία, των στρατιών που έφεραν την ειρήνη και ενίοτε την καταστροφική μανία των βαρβάρων στην πολύπαθη ελληνική γη, αλλά και των ρομαντικών σύγχρονων περιηγητών που σαγηνεμένοι από την κλασσική ελληνική ομορφιά στις τέχνες και την λογοτεχνία αναζήτησαν οπτικά ερεθίσματα που τους οδήγησαν στην Ελλάδα, στα πλαίσια της αναγεννησιακής «love of ruins» και του «μεγάλου ταξιδιού - grand tour» προς την Ανατολή.

Η διαδρομή μας με το αυτοκίνητο, ακολουθεί την αντίστοιχη του Παυσανία στα «Φωκικά», το τελευταίο βιβλίο του μεγάλου αυτού συγγραφέα και ταξιδευτή του αρχαίου κόσμου που έζησε  τον 2ος αι. μ.Χ. Ετσι, με βόρεια κατεύθυνση  φεύγοντας από την Αθήνα και την Αττική καταλήγουμε μέσα από την Βοιωτία, τον Παρνασσό, τον Καλλίδρομο, και την Οίτη, βουνά με ποικίλη βλάστηση, ευκολοδιάβατα και με πολύ καλές προσβάσεις στο μεγαλύτερο μέρος τους, στην θάλασσα της Λοκρίδας, κοντά στον ηρωικό τόπο της θυσίας των 300 Σπαρτιατών του βασιλιά Λεωνίδα, στις Θερμοπύλες και την σύγχρονη λουτρόπολη των Καμένων Βούρλων.

Ακολουθώντας την Ν.Ε.Ο. Αθηνών - Θεσσαλονίκης, στον κόμβο του Κάστρου περνάμε περιφερειακά από τον Ορχομενό (σημαντικό προϊστορικό οικισμό) και στην συνέχεια ακολουθούμε τον δρόμο προς την Λαμία. Ο αυτοκινητόδρομος αυτός (Ε65), σε αρκετά καλή κατάσταση, μας οδηγεί αρχικά μέσα στο χωριό Χαιρώνεια - τόπο μεγάλων μαχών στην αρχαιότητα, με αποκορύφωμα την ομώνυμη μάχη που έγινε μεταξύ των Μακεδόνων του Φιλίππου ΙΙ (πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου) από την μια μεριά και των Αθηναίων και Θηβαίων από την άλλη, για την κυριαρχία στην Ελλάδα τον 4ο π. Χ αι. (338 π.Χ.)

Διασχίζοντας την Χαιρώνεια, το μαρμάρινο λιοντάρι στην είσοδο του χωριού, μας θυμίζει την θυσία του Ιερού Λόχου, για τα υψηλά ιδανικά της αγάπης προς την πατρίδα και για την διατήρηση των δημοκρατικών θεσμών της Κλασσικής Ελληνικής περιόδου. Η λιτότητα και η δύναμη της έκφρασης, αναδεικνύουν τις διαχρονικές αξίες της Δημοκρατίας και εμπνέουν τους περιηγητές εδώ και 24 αιώνες.

Σε μικρή απόσταση από την Χαιρώνεια, έχοντας ήδη φτάσει στους πρόποδες του Παρνασσού, στις πλαγιές του ορεινού όγκου βρίσκεται η Τιθορέα, αρχαία Φωκική πόλη, με πλούσια ιστορία, στον παραπαρνάσσιο δρόμο προς τους Δελφούς.

Στο παλαιό χωριό ο επισκέπτης θα μπορέσει να θαυμάσει τα απομεινάρια (ruins) του αρχαίου φρουρίου και του τείχους, τμήματα του οποίου αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των θεμελίων σύγχρονων οικιών,  να χαλαρώσει πίνοντας τον καφέ του στην μοναδική στο είδος της χωμάτινη πλατεία, κάτω από την σκιά του αιωνόβιου πλάτανου και να ατενίσει την ιστορία της περιοχής μέσα από το φαράγγι που περνάει στην άκρη του χωριού, να δροσιστεί από το φρέσκο αεράκι που έρχεται από τον Παρνασσό.

Στην συνέχεια, μετά από 20’ διαδρομή μέσα από τον κάμπο του ποταμού Κηφισού, απλώνεται μπροστά μας η Αμφίκλεια - το αρχοντικό Δαδί, ένας ξεχωριστός προορισμός, που σκιαγραφεί την εικόνα της Νέας Ελλάδας των τελευταίων δύο αιώνων. Η Αμφίκλεια συνδυάζει την χαλαρωτική ηρεμία του νοικοκυρεμένου αγροτικού χωριού με την ομορφιά της καλοδουλεμένης πέτρας στα αρχοντικά και την περιήγηση σε έναν τόπο που οι θρύλοι, οι μύθοι και οι παραδόσεις των παιδικών μας χρόνων συνεχίζουν να μας περιβάλλουν.

Ο επισκέπτης αφήνεται στο κάθε βήμα του να απολαμβάνει την εναλλασσόμενη εικόνα του παραδοσιακού σπιτιού και του πετρόχτιστου αρχοντικού ή τουριστικού ξενώνα, όπου το μέτρο και η προσοχή στην λεπτομέρεια κυριαρχούν παντού είτε αυτό είναι μια μαρμάρινη υδρορροή, το σκαλιστό ακροκέραμο με την μορφή μυθικού γρύπα, ένα πέτρινο πλατύσκαλο, το ξύλινο χαγιάτι, η καμινάδα ενός τζακιού ή μια θολωτή πετρόκτιστη αυλόπορτα. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που δίνουν ένα ξεχωριστό χρώμα στην αρμονία του οικισμού, σε απόλυτο ταίριασμα με την πολεοδομική διάρθρωση του χωριού στην πλαγιά του βουνού, αποτελούν επίσης οι εκκλησίες με την βυζαντινή μεγαλοπρέπεια των τρούλων και τα χαρακτηριστικού χρώματος καμπαναριά τους και οι δύο πλατείες, με το Λαογραφικό Μουσείο και το Μουσείο Ψωμιού να τονίζουν την αγροτική κληρονομιά της περιοχής.

Στην Αμφίκλεια, η ηρεμία της φύσης συνδυάζεται με ιστορικά αξιοθέατα, με κυριότερο την Ι.Μ. Δαδιού, 8km απόσταση από το χωριό, στο πρώτο υψίπεδο του Παρνασσού, δροσερή όαση μέσα σε ειδυλλιακό λόγγο, με υπέροχη θέα στην κοιλάδα του Κηφισού,  αλλά και με αγροτοτουριστικές, αθλητικές και περιηγητικές δραστηριότητες που αναδεικνύουν την επαρχιακή αυτή πόλη σε κέντρο εναλλακτικών μορφών τουριστικής δραστηριότητας. Σημαντικό πλεονέκτημα, λόγω της εγγύτητάς της με την Αθήνα και των υποδομών που διαθέτει, δίνει η λειτουργία στην περιοχή 4 πιστών απογείωσης για αλεξίπτωτα πλαγιάς (τα γνωστά παραπέντε) στον Παρνασσό, σε απόσταση 6-8 km από την κεντρική πλατεία του χωριού, από τις καλύτερες, λόγω ευνοϊκού ανάγλυφου και ανέμων, και τις πιο οργανωμένες στην Ελλάδα, καταπληκτικός συνδυασμός αθλητισμού και φύσης.

Αφήνοντας πίσω την Αμφίκλεια, περνώντας από το μεσαιωνικό γεφύρι του Κηφισού, συνεχίζουμε την παραπαρνάσσια διαδρομή μας, οδεύοντας προς την αρχαία Λιλαία, τις πηγές του Κηφισού και το σύγχρονο χωριό Πολύδροσο στα όρια του μεγάλου τουριστικού άξονα του Παρνασσού (που περιλαμβάνει τα χιονοδρομικά κέντρα, τους Δελφούς και τον Εθνικό Δρυμό). Παραδοσιακό χωριό, τουριστικό θέρετρο, με αρχαία και βυζαντινά ερείπια ναών, πηγές και νερόμυλους, μνημεία φυσικού κάλλους και βιομηχανικής ιστορικής κληρονομιάς. Η διαδρομή μας μέσα από τον Πολύδροσο μας οδηγεί πάνω στον Παρνασσό στα γραφικά παραθεριστικά καλύβια του οικισμού Ανω Σουβάλα, μέσα στα διάσελα και τα μικρά λαγκάδια του βουνού δίπλα σε δροσερές πηγές. Η διαδρομή καταλήγει κυκλικά στην Αμφίκλεια  αφού περάσει μέσα από δάση ελάτου και μαύρου πεύκου, από το μοναστήρι και τις πίστες των αλεξιπτωτιστών πλαγιάς.

Αν είμαστε πρωϊνοί τύποι και έχουμε διανυκτερεύσει σε ένα από τα παλιά αρχοντικά της Αμφίκλειας ή σε κάποιο από τα καταλύματα των γειτονικών χωριών, μπορούμε να περπατήσουμε σε ένα σχετικά ευκολοδιάβατο μονοπάτι προς την κορυφή του Παρνασσού (Λιάκουρα, υψόμετρο 2458 μέτρα) και να έχουμε την ευχαρίστηση να απολαύσουμε, με καλό καιρό, την μοναδική θέα ολόκληρης της κεντρικής Ελλάδας από τον Πατραϊκό κόλπο έως και την Εύβοια.

Τα χωριά Αμφίκλεια, Πολύδροσος, Λιλαία, διαθέτουν τουριστικά καταλύματα, αρκετές ταβέρνες με πολύ καλό φαγητό, κυρίως ψητά κρέατα και παραδοσιακά εδέσματα, χυλοπίτες, τυριά και πίτες, οι χορτοφάγοι θα ευχαριστηθούν ιδιαίτερα τις κάθε λογής τοπικές χορτόπιτες. Η περιοχή αναδύεται τα τελευταία χρόνια τουριστικά και πολλές από τις υπηρεσίες τις οποίες οι τουρίστες μικρής περιόδου επιθυμούν να συνοδεύουν τις δραστηριότητές τους είναι υποβαθμισμένες. Λείπει η έντονη νυκτερινή ζωή, και τα μπάρ, λειτουργούν όμως αρκετά καφέ και παραδοσιακά καφενεία.

Αφήνοντας πίσω το δείγμα της Ρουμελιώτικης παράδοσης, με δύο εναλλακτικές διαδρομές, διασχίζουμε τον  καταπράσινο Καλλίδρομο και φτάνουμε στην παραλία των Καμένων Βούρλων, 45 χιλιόμετρα από την Αμφίκλεια, λίγα χλμ μακριά από την ιστορική τοποθεσία των Θερμοπυλών, ιερό τόπο θυσίας των 300 Σπαρτιατών του βασιλιά Λεωνίδα που ηρωικά μαχόμενοι τους Πέρσες έμειναν «…πιστοί στους νόμους της πατρίδας». Η πρώτη διαδρομή ακολουθεί την χάραξη  Αμφίκλειας - Λαμίας και μέσω του ορεινού περάσματος του Μπράλου, οδηγώντας σε έναν πολύ καλό αυτοκινητόδρομο, με καταπληκτική θέα - τα καταπράσινα Ρουμελιώτικα βουνά με τα βαθιά φαράγγια γεμάτα αυτοφυή φυτά και βότανα από την μία πλευρά και ο κάμπος της Λαμίας να απλώνεται σιγά -σιγά από την άλλη - φτάνουμε στην Ν.Ε.Ο. Αθηνών - Λαμίας (Ε75), ακολουθώντας την κατεύθυνση της Αθήνας.

Η δεύτερη διαδρομή ακολουθεί τον δρόμο Αμφίκλεια - Λιβαδειά (Ε65), επιστροφή προς Τιθορέα, στροφή στην διασταύρωση του προς το χωριό Μόδι, 10 χιλιόμετρο μετά την Αμφίκλεια. Η διαδρομή αυτή  είναι πιο γραφική,  περνάει μέσα από μικρά χωριά και ο ορεινός δρόμος αν και είναι ευκολοδιάβατος, είναι γεμάτος «σερπαντίνες» αυξάνοντας τον χρόνο μέχρι τον παραλιακό μας προορισμό. Όμως, θα αποζημιώσει τον μη βιαστικό και φυσιολάτρη επισκέπτη, μιας και δίνει την δυνατότητα να απολαύσει κανείς την ομορφιά του ήπιου βουνού, γεμάτου αυτοφυή μυρωδάτα φυτά, θάμνους, ορεινά αμπέλια και ελιές, έλατα, βοσκοτόπια και κυνηγότοπους. Αν δε, υπάρχει αρκετή διάθεση, μια μικρή παράκαμψη θα μας οδηγήσει στο μεσαιωνικό και διατηρητέο κάστρο της Μενδενίτσας, που δεσπόζει στο βουνό, με καταπληκτική θέα στις ανατολικές πλαγιές του Καλλίδρομου και στον βόρειο ευβοϊκό κόλπο. Τι πιο απολαυστικό από το να γευτείς το ούζο ή τον καφέ σου στο μπαλκόνι της Ρούμελης!

Η διαδρομή αυτή μας οδηγεί τελικά στον παραθαλάσσιο προορισμό μας τα Καμένα Βούρλα. Εδώ, η ήπια τουριστική υποδομή, η χαλαροί ρυθμοί της επαρχίας, ο καθαρά αγροτικός τρόπος καθημερινής ζωής, είναι πίσω, γλυκιά ανάμνηση. Θα ξεκουραστούμε και θα απολαύσουμε το θαλασσινό μας μπάνιο ολοκληρώνοντας μια περιπλάνηση που μας έδωσε νέες εμπειρίες από την χώρα που φιλοξενεί τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η Ελλάδα πάντα μας εκπλήσσει. Η εναλλαγή τοπίων, βουνού και θάλασσας, το αρμονικό πάντρεμα του παλαιού με το καινούργιο, του σύγχρονου με το παραδοσιακό, μα πάνω απ΄ όλα η συνέχεια μιας πολιτιστικής κληρονομιάς που τα ίχνη της βρίσκονται σε κάθε σημείο της, σε κάθε εκδήλωση των κατοίκων της. Το θρόϊσμα των φύλλων και η δροσερή αύρα των ανέμων θα ηχεί όπως και στους ευγενείς περιηγητές 200 χρόνια πριν, σαν το κάλεσμα του Διόνυσου - θεού μάντη και του Απόλλωνα θεού των τεχνών στις Μούσες του να έρθουν ξανά στον Παρνασσό.

Walking Greece