Δύο καθηγητές από το Πανεπιστήμιο Bucknell επιλέχθηκαν για να διευθύνουν την πρώτη από κοινού Ελληνοαμερικανική αρχαιολογική ανασκαφή στην αρχαία πόλη των Θηβών – την πρώτη ανασκαφή αυτού του είδους στην ιστορική περιοχή του Ισμηνίου Λόφου για σχεδόν έναν αιώνα.
Οι καθηγητές κλασικών σπουδών του Bucknell, Stephanie Larson και Kevin Daly, μαζί με το Βασίλη Αραβαντινό, Έφορο Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων της Βοιωτίας και Διευθυντή του Αρχαιολογικού Μουσείου Θηβών, έλαβαν την έγκριση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, ώστε να προχωρήσουν σε εκτενή γεωφυσική μελέτη και ανασκαφή στο Ισμήνιο και τις γύρω περιοχές.
«Πρόκειται για μία μεγάλη στιγμή, η οποία μπορεί να σηματοδοτήσει μία νέα εποχή εξερεύνησης και κατανόησης της αρχαιολογίας και της πολιτιστικής ιστορίας της σημαντικής αυτής πόλης-κράτους της αρχαίας Ελλάδας», δήλωσε η Larson. «Και το γεγονός ότι είμαστε σε θέση να πραγματοποιήσουμε, οφείλεται αποκλειστικά στη συνεργασία του Δρος Αραβαντινού, της Ελληνικής κυβέρνησης και τη στήριξη του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».
Το έργο αυτό χρηματοδοτείται κυρίως από το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», με δωρεά ύψους $350,000 και διάρκειας τριών ετών. Στηρίζεται επίσης με συνεισφορά από το Gladys Delmas Foundation, το Loeb Library Foundation και το Πανεπιστήμιο Bucknell. Οι Larson και Daly προσπαθούν να εξασφαλίσουν περαιτέρω συνεισφορές, προκειμένου να συνεχίσουν το έργο πέραν του 2013.
«Η σημασία του Ισμηνίου ως χώρου προς εξερεύνηση είναι εξαιρετική» προσέθεσε ο Daly. «Αρχαίες πηγές από ένα ευρύ φάσμα χρονολογικών περιόδων μαρτυρούν τη συνεχιζόμενη χρήση του Ισμηνίου ως ενός από τα κύρια ιερά των αρχαίων Θηβών. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο χώρος έχει τεράστια αρχιτεκτονική, λογοτεχνική και θρησκευτική σημασία από τη δεύτερη χιλιετία μΧ και έπειτα».
Οι εργασίες θα ξεκινήσουν στις 14 Ιουνίου με μία σειρά μη-επεμβατικών γεωφυσικών δοκιμών πάνω και δίπλα στο λόφο, που πήρε το όνομα του από τον Ισμήνιο Απόλλωνα, την έκφανση του Ολυμπίου Απόλλωνα που λατρευόταν στη Θήβα. Η Larson, η οποία είναι ερευνήτρια της ιστορίας της αρχαίας Βοιωτίας, και ο Daly, αρχαιολόγος πεδίου και επιγραφολόγος με ειδίκευση στην Ελλάδα, θα εποπτεύουν όλες τις εργασίες στο πεδίο, μαζί με τον Δρα Αραβαντινό. Το καλοκαίρι θα εργαστούν επίσης στον χώρο έξι φοιτητές από το Πανεπιστήμιο Bucknell, καθώς και άλλοι μελετητές από τις Ηνωμένες Πολιτείες και χώρες του εξωτερικού.
Ο Επίκουρος Καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Bucknell, Rob Jacob, ο οποίος θα συνεργαστεί με την ομάδα κατά την πρώτη φάση της ανασκαφής, θα χρησιμοποιήσει διάφορες τεχνικές για να χαρτογραφήσει και να διερευνήσει τα ανθρωπογενή στοιχεία κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Η ομάδα θα ξεκινήσει τις ανασκαφές μετά την ολοκλήρωση της αρχικής χαρτογράφησης και τηλεπισκόπησης.
«Ενώ η ανασκαφή πολλών αρχαιολογικών χώρων στην Ελλάδα είναι δύσκολη, διότι αυτοί καλύπτονται από σύγχρονα κτίσματα, η περιοχή πάνω και γύρω από το αρχαίο αυτό ιερό έχει παραμείνει, σε μεγάλο βαθμό, ανέγγιχτη από ανάπτυξη αυτού του είδους», σχολίασε ο Daly.
Παρά τη σημασία του ιερού του Ισμήνιου Απόλλωνα, έχουν υπάρξει μόνο δύο περιορισμένης έκτασης ανασκαφές εντός των ορίων του Ισμηνίου. Ο Έλληνας αρχαιολόγος Α. Κεραμόπουλος πραγματοποίησε ανασκαφές στο λόφο του ιερού από το 1910 ως το 1917, και το 1967 ο Ν. Φαρακλάς ολοκλήρωσε μερικές ακόμα τάφρους. Ωστόσο, οι παραπάνω ανασκαφές έφεραν στο φως μόνο το δυτικό τμήμα του αρχαίου ναού του Απόλλωνα πάνω στον λόφο.
«Η Θήβα είναι ήδη γνωστή σε όλους τους μελετητές του αρχαίου κόσμου,» είπε ο Daly. «Επιπλέον, ο Δρ. Αραβαντινός επέβλεψε πρόσφατα την ανέγερση ενός καταπληκτικού νέου μουσείου στη Θήβα, καθώς και ενός θαυμάσιου νέου καταλόγου των συλλογών του. Η νέα αυτή ανασκαφή αποτελεί μία ακόμα ευκαιρία να διευρύνουμε τις γνώσεις μας για την πόλη και να επανατοποθετήσουμε τη Θήβα στη θέση που της αρμόζει στον πολιτιστικό χάρτη».
«Η εξερεύνηση του ιερού και της οδού που οδηγεί σε αυτόν από την πόλη μπορεί να αποκαλύψει σημαντικά αφιερώματα από την περίοδο της πιο έντονης δραστηριότητας του ιερού (από τον 7ο ως τον 4ο αιώνα π.Χ.), όταν λειτουργούσε ως ο κύριος ανταγωνιστής στον ελλαδικό χώρο του ιερού του Απόλλωνα στους Δελφούς», δήλωσε η Larson.
«Θα αποφασίσουμε για το που ακριβώς να σκάψουμε, βάσει των γεωφυσικών μετρήσεων», σύμφωνα με την Larson. «Γνωρίζουμε, από λογοτεχνικές πηγές και ερείπια, ότι υπάρχουν διάφοροι ναοί στο δρόμο από το Ισμήνιο προς τις πύλες και την πόλη. Υπήρχε, για παράδειγμα, ναός αφιερωμένος στον Ηρακλή, ο οποίος αναγνωρίσθηκε πρόσφατα από τον Δρα Αραβαντινό, καθώς και άλλα μνημεία. Αλλά δε γνωρίζουμε τι ακριβώς θα ανακαλύψουμε και δεν αναζητούμε κάτι συγκεκριμένο».
«Η αρχαιολογία έχει να κάνει, εν μέρει, με τη διαδικασία και τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής», προσέθεσε η Larson. «Αυτό που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι ότι πρόκειται για ένα χώρο εξαιρετικής σημασίας. Ως ενός σημείου, θα αφήσουμε την ίδια την αρχαιολογία να υπαγορεύσει το πού θα σκάψουμε και το πώς θα κινηθούμε. Έχουμε, βέβαια, κάποια συγκεκριμένα ερωτήματα, αλλά θέλουμε να αφήσουμε και το ίδιο το χώμα να μας πει την ιστορία του».
Ήταν μια φορά σ΄ένα δάσος τρία δέντρα. Το καθένα από αυτά είχε για τον εαυτό του έναν οραματισμό...
Όμως κάποια ημέρα ένας άντρας και μια γυναίκα ήλθαν στο στάβλο, που ήταν εκείνο το ξύλινο παχνί με τα άχυρα, και η γυναίκα γέννησε ένα αγοράκι και το τοποθέτησαν στο παχνί που είχε φτιαχτεί από το πρώτο δέντρο.
Στο μικρό ψαροκάικο, που είχε γίνει από το δεύτερο δέντρο, μετά από πολλά χρόνια μπήκαν κάτι ψαράδες μαζί με το δάσκαλο τους, ο οποίος ήταν κουρασμένος και είχε κοιμηθεί. Είχαν ανοιχτεί στην θάλασσα, όταν ξέσπασε μια μεγάλη τρικυμία.
Και το τρίτο δέντρο, που ήταν στην αποθήκη του ξυλουργού, μια ημέρα το πήραν και έκαναν έναν σταυρό, στο οποίο σταύρωσαν τον Χριστό.
